Sa ovom bolešću sretne se svaki sedmi muškarac, a trećina preživi: MEĐUTIM, IMA NADE DA SE STANJE POPRAVI

Foto: pixabay.com

Ilustracija

Gotovo svaki sedmi muškarac se tokom života susretne sa rizikom da dobije kancer prostate. Sa produženjem životnog veka i poboljšanjem dijagnostičkih procedura, uključujući pre svega određivanje nivoa prostata-specifičnog antigena (PSA), otkriva se sve veći broj pacijenata sa ranim stadijumom ovog karcinoma koji je zastupljen kod čak 200/100.000 muškaraca u zapadnoj i severnoj Evropi, a godišnji troškovi lečenja u Evropi iznose preko 8 milijardi evra. Međutim, ohrabruje podatak da, zahvaljujući savremenim hormonskim terapijama, prosečna stopa petogodišnjeg preživljavanja u Evropi iznosi gotovo 85 odsto.

U Srbiji godišnje oboli skoro 2.800 muškaraca, a na žalost gotovo 900 osoba izgubi bitku sa ovom opakom bolešću.

Simptomi

Prostata počinje da se uvećava već posle 35. godine muškarca, a simptome benignog uvećanja prostate ima gotovo polovina muškaraca starijih od 50 godina. Beningno uvećana prostata daje simptome koji najčešće dovode muškarce prvi put kod urologa: otežano učestalo mokrenje, ustajanje noću, smanjenje jačine mlaza, mokrenje u kapima, naprezanje pri mokrenju.

Simptomi raka prostate su slični simptomima kod benignog uvećanja prostate, sa nešto češćom pojavom noćnog mokrenja. Kasnije, vrsta i intenzitet tegoba zavise od brzine napredovanja bolesti. Može doći do pojave krvi u mokraći i pojave krvi u spermi.

Foto: pixabay.com

Hirurško lečenje je jedna od metoda lečenja

Tumor se širi lokalnim rastom, kao i putem krvi i limfe. Lokalno może da zahvati susedne organe (semene kesice, mokraćnu bešiku, završni segment mokraćovoda). Putem krvi tumor metastazira u kosti karlice i krsnog dela kičme, što daje simptome lumboishijalgije. Mogu biti zahvaćene i butne kosti i rebra. Retko metastazira u pluća i jetru.

Nažalost, za razliku od evropskih zemalja, u Srbiji  i dalje veliki broj muškaraca kod urologa dođe kada je bolest lokalno uznapredovala ili kada postoji metastaza. Ipak i u odmaklim stadijumima se rak prostate može dobro lečiti i kontrolisati, a pacijentu se uz pomoć savremenih hormonskih terapija može omogućiti ne samo produženje, već i dobar kvalitet života.

Faktori rizika za karcinom prostate

Glavni faktori rizika za nastanak karcinoma prostate su: godine starosti, etnička (rasna) pripadnost i nasledna predispozicija.

Foto: pixabay.com

Upotreba alkohola utiču na napredovanje bolesti

Takođe, dokazano je da način ishrane, seksualna aktivnost, upotreba alkohola, izlaganje ultravioletnom zračenju, hronične infekcije i dr. utiču na progresiju tzv. latentne forme u kliničku formu karcinoma prostate.

Kako otkriti karcinom prostate?

Karcinom prostate se retko dijagnostikuje u životnoj dobi ispod 50 godina, dok je 63 odsto dijagnostikovanih slučajeva u dobi preko 65 godina.

Pojava karcinoma prostate povećava se kod direktnih srodnika obolelih i rizik od obolevanja je najmanje za dva puta veći u prvoj srodničkoj liniji, a ukoliko ima više obolelih srodnika ovaj se rizik povećava za 5-11 puta.

Foto: pixabay.com

Karcinom se još uvek otkriva u sklopu rutinskih sistematskih pregleda

Takođe, u ovakvim slučajevima, postoji i rizik od nastanka bolesti u ranijoj životnoj dobi, i to za 6-7 godina ranije u odnosu na ostalu populaciju, te se osobama koje imaju nasledne predispozicije preporučuje odlazak na redovne preventivne preglede bez obzira na godine života.

Preventivni pregledi

Danas se karcinom prostate otkriva uglavnom u sklopu rutinskih sistematskih pregleda posle 50-te godine života kod osoba koje nemaju nikakvu simptomatologiju poremećaja mokrenja ili ejakulacije kada se pacijenti jave urologu i kada se uradi rektalni pregled, PSA i pregled ultrazvukom. Određen broj slučajeva se otkriva zato što pacijent ima tegobe sa mokrenjem (uglavnom zbog benignog uvećanja prostate – BPH) pa se u sklopu pregleda rutinski radi i nalaz PSA, ili zbog pojave krvi u semenu muškaraca posle pete decenije života i vrlo retko usled postojanja tegoba od strane odmakle metastatske bolesti na kostima.

Upravo zbog navedenog, savetuju se obavezni sistematski pregledi jednom godišnje kod svih osoba preko 50-te godine života u sklopu kojih je sastavni deo pregleda poseta urologu gde će se uraditi osnovni pregled – rektalni pregled, PSA i ultrazvuk prostate. Kod osoba kod kojih postoji neki od faktora rizika za nastanak karcinoma prostate (u našim uslovima to je pre svega porodično opterećenje karcinomom prostate – otac, brat, stric, ujak), ovi pregledi se savetuju posle 40-te godine života.

Definitivna dijagnoza karcinoma prostate potvrđuje se iglenom biopsijom pod kontrolom ultrazvuka.

Foto: pixabay.com

Terapijske mogućnosti lečenja karcinoma prostate

U zavisnosti od gore navedenih parametara i želje pacijenta, na raspolaganju su sledeće metode lečenja:

Aktivno nadgledanje/Praćenje do pojave simptoma
Hirurško lečenje - Radikalna prostatektomija
Radioterapija
Brahiterapija
Fokalna terapija
Hormonska terapija
Hemioterapija
Nova hormonska terapija

Prema evropskim i svetskim vodičima udruženja urologa i onkologa, hormonska terapija ima značajno mesto u protokolima lečenja kao prva terapijska linija, naročito kod mlađe, radno sposobne populacije, a kako bi se izbegla primena toksične hemioterapije.

Međutim na Listi lekova o trošku RFZO, hormonska terapija i dalje nije dostupna kao prva terapijska linija, iako postoji veliki broj bolesnika koji bi imali značajne koristi od ovakve vrste lečenja pre eventualne kasnije primene hemioterapije.

Šta je hormonska terapija i koja je njena uloga kod karcinoma prostatę?

Hormonska terapija je način lečenja karcinoma prostate kojim se postiže prekidanje stvaranja muškog polnog hormona - testosterona (kastracija), ili se blokira njegovo delovanje u organizmu. Zbog toga, hormonska terapija predstavlja osnovni, krucijalni način lečenja ove bolesti.

Hormonska terapija ne može da izleči karcinom prostate, ali se razvoj bolesti može značajno usporiti. Koliko će ova terapija biti uspešna i koliko će dugo trajati uspeh u kontroli bolesti i razlikuje se od pacijenta do pacijenta. Kod najvećeg broja pacijenata koji primaju hormonsku terapiju, postiže se značajan uspeh u lečenju, i koji može trajati mesecima i godinama.