Rođen u selu Vidova kao Miroslav, bio je počasni građanin Zemuna, 45. poglavar SPC: Sve o pokojnom patrijarhu Irineju

Foto: Tanjug

Patrijarh Irinej

U rodnom selu završio je osnovnu školu, a potom gimnaziju u Čačku. Po završetku gimnazije upisao se i završio Bogosloviju u Prizrenu, a zatim i Bogoslovski fakultet u Beogradu. Po završenom fakultetu odlazi u vojsku. Po povratku iz vojske ubrzo biva postavljen za suplenta (profesora) Prizrenske bogoslovije. Pre stupanja na dužnost profesora u oktobru 1959. godine u manastiru Rakovica, od strane njegove svetosti patrijarha Germana, prima monaški čin, dobivši monaško ime Irinej.

Niko od članova njegove porodice nije bio sveštenik. Međutim, njegova odluka o polasku na crkvene studije mogla je proizaći iz uticaja neposredne okoline u kojoj je odrastao, a koja je karakteristična po mnoštvu sagrađenih manastira. Nakon završenog fakulteta odslužio je vojsku.

Istoga meseca na dan Svete Petke 27. oktobra 1959. u crkvi Ružica ispod Kalemegdana, biva rukopoložen u čin jeromonaha. Dok je kao profesor u Prizrenskoj bogosloviji službovao biva upućen na postdiplomske studije u Atinu. 1969. godine biva postavljen za upravnika Monaške škole u manastiru Ostrog, odakle se pak vraća u Prizren i biva postavljen za rektora Prizrenske bogoslovije. Sa te dužnosti 1974. izabran je za vikarnog episkopa Njegove Svetosti Patrijarha Srpskog sa titulom episkopa moravičkog. Godinu dana kasnije 1975. godine izabran je za episkopa niškog.

Patrijarh Irinej je bio vredan delatnik kao Episkop niški. Godine 1987. počela je izgradnja novog hilandarskog metoha, jer je stari koji se nalazio preko puta Saborne crkve srušen 1947. godine. Po projektu Aleksandra Radovića na padinama Delijskog visa izgrađen je hram posvećen Svetom Savi prvom arhiepiskopu srpskom i ocu nacije srpske, a temelje hrama je osvetio episkop niški g.g. Irinej. Crkva Sv. Save je u mnogome inspirisana hilandarskim hramom (Milutinovom crkvom). Građena je kao trikonhosna bazilika sa centralnim kubetom koje nose pilastri. Iznad priprate se nalaze dva manja kubeta. Sa zapadne strane je dozidan ulazni trem slično Lazarevoj priprati u Hilandaru, s tim što je ovaj trem otvoren i zastakljen poluobličastim svodovima. Pored crkve sazidan je veoma lep konak.

34 godine na čelu Niške eparhije

Godine 1997. postavljen je kamen temeljac za novu crkvu koja je počela da se gradi na novom niškom groblju i biće posvećena vozdviženju časnog krsta. Osvećenje temelja izvršio je episkop niški g. Irinej. Na Lazarevu subotu (Vrbica) 03.04.1999. godine, u novom niškom bulevarskom naselju, u parku na trgu Svetih Konstantina i Jelene pored škole Sveti Sava, izvršeno je postavljenje i osvećenje temelja nove crkve. Osvećenje je izvršio vladika niški Irinej sa sveštenstvom.

Pune 34 godine je proveo na čelu niške eparhije. Tamo je važio za čoveka koji je doneo mir, stoga se govorilo da bi on kao takav, u slučaju da bude izabran za patrijarha Srpske pravoslavne crkve, mogao da ujedini sve episkope.

Kao episkop je bio blizak svome prethodniku, patrijarhu Pavlu. Predano je radio na mnogim poslovima za Srpsku pravoslavnu crkvu. Putovao je u Ameriku 22 puta, a sve kako bi premostio tamošnji crkveni raskol.

Nekoliko dana pre nego što je izabran za patrijarha Srpske pravoslavne crkve je izjavio: „Naša crkva nije od juče, ona ima svoje vjekovno trajanje. Život i misija Srpske pravoslavne crkve su manje – više usklađeni, idu određenim istorijskim putem i suštinski nema mnogo značaja ko je na čelu crkve. Postoje pravila koja regulišu Crkvu i svaki koji dođe da nasledi patrijarha Pavla slediće tu liniju pravila. Istina, svaki patrijarh unosi svoji ličnu notu, ali to više ide na račun njegove ličnosti nego na račun crkve“. Tada je još objasnio: „Morate da razumete da Crkvom ne upravlja patrijarh već Sabor i sve važne odluke donose se saborno. Patrijarh jeste taj koji predsedava i potpisuje, ali ono što je suština zavisi od same Crkve“.

Počasni građanin Zemuna

Tadašnji predsednik Republike Srpske je u oktobru 2011. godine odlikovao patrijarha Irineja Ordenom Republike Srpske na lenti. Te iste godine u decembru je odlikovan Velikom Ogrlicom Ordena Orla Gruzije i Bešavne Dolame Gospodina našeg Isusa Hrista od strane princa od Gruzije.

Oglasio se povodom zakazane Beogradske parade ponosa u oktobru 2011. godine, gdje se protivio održavanju iste, a sve nadležne organe je pozvao da se ova parada ne održi. Godine 2012. mu je uručena Povelja Udruženja književnika Srbije. Isto tako, za zasluge učinjene prema Kraljevskom domu, za narodno i opšte dobro, princ Aleksandar II Karađorđević je 2013. godine odlikovao patrijarha Irineja kraljevskim ordenom Karađorđeve zvezde na velikom krstu.

U Zemunu je počasni građanin. Akademija Svetog Vladimira u Njujorku mu je u septembru 2015. godine uručila počasni doktorat. Naredne godine je od eparhije šabačke dobio orden Svetog vladike Nikolaja. Prisustvovao je svečanosti 2016. godine u Australiji povodom sakupljanja pomoći u iznosu od 10.000 dolara za crkvenu kuhinju u Beogradu i najmlađe na Kosovu i Metohiji, od strane parohijana crkve Svetog Georgija iz Sent Albanasa. Iste godine je održao besedu u Katedrali Svetog Pavla u Londonu. Pravoslavnu crkvu u Kipru je posetio u novembru 2016. godine. Godine 2018. mu je uručena nagrada Međunarodnog fonda jedinstva pravoslavnih naroda u Moskvi. Po celoj niškoj eparhiji, zahvaljujući velikoj angažovanosti patrijarha Irineja, vidna je obnova postojećih hramova i manastira, te izgradnja novih.

Izbor Irineja

Posle četiri kruga glasanja, Izborni sabor Srpske pravoslavne crkve imenovao je trojicu kandidata za budućeg patrijarha: episkopa niškog Irineja, mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija i episkopa bačkog Irineja, a kovertu sa imenom patrijarha izvukao je arhimandrid Gavrilo iz manastira Lepavina u Hrvatskoj.

U prvom krugu glasanja izabran je mitropolit Amfilohije sa 25 glasova, u drugom vladika niški Irinej sa 23. U trećem krugu blizu cenzusa „gurali" su se Jefrem banjalučki i Irinej bački, da bi u četvrtom Irinej dobio neophodna 23 glasa, a Jefrem nedovoljan 21 glas. Od „mladih lavova", najviše je dobio episkop zahumsko-hercegivački Grigorije – 12 glasova.

Novoizabrani patrijarh Irinej izjavio je da je njegov izbor bila volja Božja i volja Svetog arhijerejskog sabora. „Na tu tešku dužnost izabran sam uz pomoć braće arhijereja sa kojima ću zajedno nositi breme i sve probleme", rekao je neposredno po izboru.

Patrijarh Irinej bio je 45. poglavar Srpske pravoslavne crkve. Za patrijarha Srpske pravoslavne crkve izabran je 22. januara 2010. godine.