POČINJU "POGANI DANI": Obratite pažnju na ova narodna verovanja

IZVOR: Telegraf, Republika - 09.01.2018 | 09:15

Period od Božića do Bogojavljenja u tradicionalnom verovanju je obeležen kao prvo gluvo doba godine. U narodu se ovi dani još nazivaju "gluvi dani“, "pogani dani“ ili "nekršteni dani“.

Foto: pixabay.com

Veruje se da u tom vremenskom periodu, kada su zbog zime ljudi u selima manje aktivni, natprirodne sile povećavaju svoju aktivnost i postaju izuzetno agresivne.

Da bi im se suprotstavili, sa simboličnim obredima i jezivim maskama na licima ljudi se bore protiv tih zlih duhova.

Ovi običaji su i danas prisutni u nekim delovima Makedonije, a maskirani ljudi – ritualni ratnici dobra protiv zla, nazivaju se raznim imenima. U strumičkom kraju su poznati kao Survari ili Surovari, u Vevčanima ih zovu Vasiličari, u selu Mokrievo – Stračinari, a u selima Begnište i Resava blizu Kavadaraca nazivaju se Džolomari.

Žitelji sela Begnište sa nestrpljenjem broje dane do Vasilice ili Stare Nove Godine. Iz svojih domova i magaza vade staro ili tek napravljeno "oružje“ – motke i jezive maske, pripremaju zvona i klepetuše sa kojima će 14. januara, prema ovom paganskom običaju starom najmanje 400 godina, koji nema veze sa hrišćanstvom, terati zle duhove i staru godinu, i ritualno igrati kolo za plodnu nadolazeću godinu.

Ceo obred počinje 13. januara kada se sakupljaju drva. Potom se pali vatra nasred sela oko koje se seljani okupljaju noseći vino, rakiju i meze.

Priča o Džolomarima se u selu Begnište prenosi sa kolena na koleno. Po njoj, pre nekoliko vekova, bežeći od Osmanlija, oni su napustii svoje selo Ozot iznad antičkog grada Stobija kod Demir Kapije, a novo gnjezdo su svili na obroncima planine kod Kavadaraca. Zbog bekstva, selo u kome su se skućili je i dobilo naziv Begnište, a iz sela Ozot odakle su pobegli, sa sobom su doneli i običaj koji se vekovima neguje za Vasilicu – džolomari, džamalari ili babari.