SREĆNA SRPSKA NOVA GODINA

Foto: ST/V. LUKIĆ

Foto: Ilustracija

Uz želju da vam ova godina bude bar duplo bolja od prethodne, pozivamo vas da nas i dalje redovno čitate, kako biste pravovremeno bili informisani o najvažnijim događajima i ličnostima u zemlji i svetu.

U nastavku teksta, pročitajte zanimljive informacije o srpskoj Novoj godini.

Kada se obeležava? 

Srpska Nova godina dočekuje se u ponoć 13. januara po Gregorijanskom kalendaru. Po Julijanskom kalendaru taj dan je 1. januar.

Gde se sve slavi? 

Iako je u Srbiji ustaljen naziv srpska Nova godina, u različitim krajevima Evrope poznata je kao julijanska, stara ili pravoslavna Nova godina. Slavi se uglavnom u državama sa većinskim pravoslavnim stanovništvom - Rusiji, Belorusiji, Ukrajini, Gruziji, Moldaviji, Crnoj Gori, Makedoniji, Bosni i Hercegovini (Republici Srpskoj)…

 

 

Mali Božić Osim srpske Nove godine, 14. januara se slave krsna slava Vasiljevdan i Mali Božić. – Na selu su se, do Drugog svetskog rata, proslavljali Badnji dan i Božić, kao i Mali Božić ili sveti Vasilije, praznici poznati danas i kao pravoslavna Nova godina zbog računanja vremena Srpske pravoslavne crkve prema starom nereformisanom julijanskom kalendaru. Uglavnom se proslavljalo prema ustaljenim obrascima običajne prakse u krugu proširenih porodica ili zadruga – objasnila je etnolog prof. dr Vesna Marjanović. Marjanović podvlači da su se u ovom periodu, koji danas nazivamo novogodišnji praznici, do pre nekoliko decenija praznovala tri datuma, ali da nijedan od njih nije bio ni 31. decembar ni 1. januar. – U tradicionalnom modelu kulture vezanom za drugu polovinu 19. i početka 20. veka, Nova godina (1. ili 14. januar) nije se obeležavala u Srbiji, jer je zapravo Božić označavao početak godine, novog leta – rekla je ona.

 

Kada su se “razišli” kalendari? 

Do razmimoilaženja dve Nove godine dolazi zbog reforme Julijanskog i nastanka Gregorijanskog kalendara 1582. godine. Uprkos dugotrajnom otporu pretežno pravoslavnih zemalja, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca je 1919. godine zakonom izjednačila dva kalendara, ali Srpska pravoslavna crkva nije.

Bila je zabranjena 

Za vreme komunističke vlasti, nije se slavila srpska Nova godina, odnosno nije bilo organizovanih javnih dočeka, ni dočeka po restoranima i kafanama. 

Istoričar Vladimir Krivošejev objasnio je za da je praznovanje Srpske Nove godine počelo u vreme Kraljevine SHS.

-Prve zabeležene javne proslave, kako se tada pisalo pravoslavne Nove godine, bile su 1923. i javile su se u Srbiji kao vid otpora razvoju jugoslovenstva, kao propagiranom cilju politike kralja Aleksandra Karađorđevića. Internacionalna Nova godina tada je doživljavana kao katolička, iako je Kraljevina prešla na gregorijanski kalendar, ali su srpski nacionalni krugovi otpor prema stvaranju jugoslovenske nacije pokazivali, između ostalog, obeležavanjem pravoslavne Nove godine – objasnio je on.