CRKVA U SRCU BEOGRADA KRIJE NEOBIČNU TAJNU: Niko ne zna da ona ima nešto što nijedan pravoslavni hram nema! Evo o čemu je reč

Foto: Tanjug/D. KUJUNDŽIĆ

Crkva Ružica

Beograđani je znaju kao lepu crkvu u zidinama Kalemegdana, istorija kao barutni magacin i vojnu svetinju, a legende kao zadužbinu jedne od tri sestara. Ona se zove Ružica i predstavlja jednu od najjedinstvenijih svetinja na planeti i najstariju crkvu u Beogradu.

U crkvi Ružici na Kalemegdanu, najstarijoj u Beogradu, po mnogo čemu izuzetnoj, svrstanoj čak i u deset najinteresantnijih u svetu, nalazi se i raritet koji se ne može videti ni u jednom pravoslavnom hramu. Mnogo toga je naime, urađeno od oružja, a ukrasi na lusterima su, ništa drugo do – pravi kuršumi. Polijeleji, držači za sveće, vaze za cveće i ikona nad portom napravljeni su od praznih čaura, delova mačeva i topova.

Iako spada u jednu od najposećenijih u gradu, kroz koju prođe na stotine posetilaca mesečno, što vernika, što turista, retko ko obrati pažnju na ove detalje. A oni su tu već više od 80 godina.

Smatra se da je crkva postojala na istom mestu, u okviru tvrđave, ispod Zindan – kapije, još u 15. veku, za vreme vladavine despota Stefana Lazarevića i da je tada bila deo manastirskog kompleksa. Prvobitna crkva je tokom turskih osvajanja (1521. godine) porušena, a na njenom mestu je odmah posle oslobađanja od Turaka (1867. god), sagrađena nova, posvećena prazniku rođenja Presvete Bogorodice. Prema dokumentima, svega pet dana po oslobađanju grada formiran je Odbor za obnovu Ružice, crkva je podignuta za samo deset meseci, osveštana je i u njoj su počela bogosluženja. Jedno vreme, tokom 18. veka, služila je kao barutana, potom je stradala u požaru, a u 19. veku postala je vojna crkva, gde su služili vojni sveštenici Beogradskog garnizona kopnene vojske i mornarice.

Foto: Tanjug/D. KUJUNDŽIĆ

Crkva Ružica

Tokom Prvog svetskog rata gotovo je skroz porušena. Zahvaljujući Društvu beogradskih gospođa i prilozima koji su sakupljeni, 1918. je obnovljena, a 1925. godine, zahvaljujući kralju Aleksandru Karađorđeviću, završeno je uređenje crkve.

SIMBOL SRPSKOG VOJNIKA: Dve statue izlivene od topovskih čaura na ulazu

Važnije od toga ko, kada i kako je sagradio ovu zanimljivu crkvu, svakako je ono što njene zidine čuvaju. A čuvaju pravo malo blago po kome je poznata širom sveta. Naime, na samom ulazu nalaze se dve statue izlivene od topovskih čaura koje simboliziju srpskog vojnika. One su podignute u čast svim hrabrim junacima koji su vekovima unazad davali živote da sačuvaju čast, istoriju i kulturu otadžbine.
Tada je Vojno – tehnički zavod iz Kragujevca od nemačke i austrijske municije i oružja zaostalog od borbi za odbranu Beograda uradio dve statue koje stoje ispred ulaza u crkvu , jedna koja predstavlja kopljanika cara Dušana i druga koja simbolizuje pešadinca iz Balkanskih ratova, postavljene na mesto gde su se mnogi vojnici zadnji put pričestili i pomolili, polijeleje, držače za sveće i vaze za cveće. Sve od ratnog materijala!

Foto: Tanjug/D. KUJUNDŽIĆ

Pored izrezbarenog ikonostasa Koste Todorovića, prelepih ikona Rafaila Momčilovića i zidova koji su oslikani veštom rukom ruskog slikara Andreja Bicenkoa, posebnu pažnju privlači po mnogo čemu jedinstveni luster.

Sačinjen od puščanih i pištoljskih metaka iz Velikog rata, srpskih oficirskih sablji, topovske municije i delova vojničkih sanduka, ovaj polilej predstavlja pravi rariret i dragoceni primerak takozvanog trenč arta ili ratne umetnosti. Iako su izgled i značenje neobičnog lustera više puta pogrešno tumačeni, njegova simbolika je poprilično jednostvna i gotovo isključivo vezana za Prvi svetski rat.

Foto: ST/A. NALBANTJAN

Polilej označava „svetla sa puno ulja“, tačnije kandilo koje se pali radi molitvenog i duhovnog uznošaja. Svetlost i molitvene suze koje stalno kaplju na oružje, potrebni su da svetle sa porukom da više nikad ne bude takvog bezumlja kakav je bio Veliki rat. Ovakva poruka, nesvakidašnji izgled, ali i uzbudljiva istorija, čine crkvu Ružicu posebnim i nezaobilaznim mestom najpoznatije beogradske tvrđave – Kalemegdana.