SAMO JEDAN SRBIN PREŽIVEO POKOLJ: Osam decenija od najmonsturoznijeg zločina u Glini, za manje od deset dana ubijeno preko 1.700 ljudi!

Foto: commons.wikimedia.org/Spellcast

Srbi u crkvi u Glini 1941.

Muzeja žrtava genocida navodi u saopštenju da je u nizu zločina počinjenih u Glini najpotresniji i najdramatičniji onaj koji se odigrao u crkvi.

Podsećaju da je nakon prvog ustaškog zločina 13. maja 1941. godine, Glina te prve godine rata od 24. jula do 8. avgusta još dva puta billa mesto masovnog stradnja srpskih civila, u okviru šire akcije ubijanja Srba na Baniji i Kordunu.

- Prvi se odigrao u noći između 29. i 30. jula 1941. godine. Najveći deo stradalih iz opštine Topusko, dopremljen je u Glinu u dva stočna vagona. Utvđena su 203 imena iako se smatra da ih je ubijeno između 300 i 700 - navode iz Muzeja i naglašavaju da najpotpunije svedočanstvo o tom pokolju ostavio preživeli Ljuban Jednak.

Jedini preživeo masakr Foto: commons.wikimedia.org/Chule80 Ljuban Jednak Ljuban Jednak jedini je preživeli svedok po zlu čuvenog i jedinstvenog zločina, koji su počinile ustaše 29. i 30. jula i 4. i 5. avgusta 1941. u pravoslavnoj crkvi Rođenja Presvete Bogorodice u Glini, u tadašnjoj Nezavisnoj Državi Hrvatskoj. Za nepunih deset dana Pavelićeve ustaše su u crkvi zaklale 1.764 Srba sa područja Korduna, Banije, a zatim spalile crkvu. Ljuban Jednak je svedočio u posleratnom sudskom procesu na suđenju ministru unutrašnjih poslova tzv. NDH Andriji Artukoviću. Jednak je doživeo sudbinu svojih Krajišnika, prognan je u "Oluji" 1995. godine i 1997. godine umro u Beogradu, daleko od svog rodnog kraja. Kako je pre par godina za "Novosti" kazala Dušanka (Jednak) Zorić ćerka Ljubana Jednaka, ona još čuva očevu belu košulju iz 1991. koju su pripadnici hrvatske paravojske izrešetali u ormaru. A, o očevom sećanju na pokolj u Glini 1941. ispričala je: - Otac mojoj braći Stevi i Dušanu, i meni, nikada nije pričao o masakru u Glini, ali smo mi krišom slušali kada je o tome pričao novinarima koji su, posle Drugog svetskog rata,  dolazili u našu kuću u Glini. Imao je 26 godina kada su ga ustaše uhapsile, vezale mu ruke žicom i odvele ga u Crkvu Presvete Bogorodice. Tamo su već bile stotine Srba, koje su tako vezane maltretirali, palili im brkove i kosu, "blago" prerezivali grkljan i terali ih tako poluzaklane da pevaju... Mrtve su bacali ukraj crkve, a nad živima se iživljavali do besvesti. Oko ponoći, prvi put su počeli mrtve da bacaju u kamione, kako bi ih prevezli do pet kilometara udaljene jame u koju su ih bacali. Taj njihov odlazak tata je iskoristio da se sa strane gde su bili živi prebaci među mrtve. Bio je izmučen toliko da nisu primetili da je živ, pa su ga sa sledećom grupom mrtvih bacili na kamion. U jami su ustaše, kako je pričao, mrtve Srbe ponovo probadali bajonetima ili su pucali u njih. Tada su i oca ranili u ključnu kost i nogu. Jedan ustaša je čak stajao nogom na njemu dok je probadao druge... Smrt ga je, kako je ispričala Ljubanova ćerka, i tada zaobišla, jer su ustaše otišle po još mrtvih, a jamu su ostavile nezatrpanu. - "Jesi li i ti živ?", pitao je oca tada još jedan preživeli - pričala nam je Dušanka. - Izvukli su se iz jame, i tako ranjeni zajedno stigli do kukuruza, gde su se rastali. Sutradan, oca je našao ujak Pavle Lončar, kod kog je bio šest meseci, a potom je otišao u partizane. NJegovog druga iz jame ustaše su vrlo brzo uhvatile i ubile.

Drugom zločinu je, kako navode, prethodilo okupljanje Srba u Vrginmostu 3. avgusta radi pokrštavanja, odnosno pokatoličavanja.

- Nakon otpuštanja žena i dece, u Sokolskom domu ostalo je 1.038 muškaraca. Okupljeni Srbi su prevezeni u Glinu i većina je zatvorena u crkvu Presvete Bogorodice u kojoj je nekoliko dana izvršen prvi zločin - navodi Muzej, prenosi Tanjug.

Muzej dodaje da je manji deo Srba - verovatno njih 181 za koje nije bilo mesta u crkvi odmah odvezen do Novog sela u čijoj su okolini ubijeni.

Drugi zločin u crkvi, kako podsećaju, bio je u noći između 4. i 5. avgusta 1941. Utvrđena su imena svih 1.038 tada ubijenih civila.

Spomen-dom, na mestu porušene crkve, podignut je 1969. godine.

Ispred doma bila je figura "Majka sa detetom" Antuna Augustinčića.

Tek je 1986. godine na inicijativu SUBNOR-a Gline u istom prostoru formiran i Spomen-muzej, a Augustinčićeva skulptura je izmeštena.

Inicijativa u vezi sa postavljanjem spomen-obeležja prihvaćena je tek 1990. godine.

Postavljena je skulptura "Dveri" i urađena su dva mozaika u centralnom delu Spomen-doma, sa motivima "pokrsta" i stradanja, dok su bronzane ploče sa imenima 1.570 žrtava postavljene tek 1995. godine.

Iz Muzeja dodaju da je nestankom Republike Srpske Krajine 1995. godine, nestalo i spomen-obeležje, a Spomen-dom je preimenovan u "Hrvatski dom".