SRBIJA KAO CENTAR SVETA ZA ONE KOJI BEŽE OD RATA: Evo zašto Rusi, Ukrajinci i Belorusi biraju Beograd kao utočište za sebe i svoje porodice

Opšte je poznato da su ekonomske migracije neizbežan proces koji zavisi isključivo od individualnih odluka koje su na raspolaganju svakom pojedincu. Međutim, sama činjenica da postoji ustaljeni obrazac po kojem se ekonomske migracije ostvaruju može poslužiti kao dobar osnov za fokus na konkretnu temu i donošenje određenih zaključaka.

Kada je u ranim jutarnjim satima 24. februara 2022. godine počeo rat u Ukrajini, retko ko je bio svestan činjenice da predstoje dani i nedelje u kojima će se pred očima javnosti odvijati najveća izbeglička kriza koja nije viđena još od Drugog svetskog rata. Nema sumnje da je rat izazvao globalne političke, ekonomske i društvene posledice. Međutim, vrlo često se zanemaruju primeri gostoljubivosti i tolerancije stanovnika onih zemalja koje su se izjasnile kao neutralne u kontekstu tekućeg sukoba.

Upravo je Srbija jedna od tih zemalja koje se ističu gostoprimstvom i relativno brzom integracijom u društvo onih koji su zbog rata ostavili sve iza sebe. Posebno se ističe Beograd, kao glavni i najveći grad u zemlji - na ulicama se već više od dve godine može čuti primarno ruski, a ređe i ukrajinski jezik. Starijim generacijama je bilo nešto lakše da u prvim mesecima rata razumeju čitavu situaciju i da pokažu empatiju, poučeni iskustvom iz ne tako daleke prošlosti.

Uopšteno govoreći, dolazak ljudi iz Rusije, Ukrajine i Belorusije u zemlju koja, iako formalno neutralna, ima drugačiji stav prema ratu (prvenstveno u kontekstu neusklađivanja sa spoljnom politikom zemalja Evropske Unije) nije ništa neuobičajeno – značajan broj ljudi je bio u tranzitu, pa je sasvim korektno pretpostaviti da su gradovi poput Beograda i Novog Sada bili njihov izbor u vidu usputne stanice.

Međutim, u Beogradu su u prvim mesecima rata najčešće bila viđena vozila koja su registrovana u Ukrajini a čije su registarske oznake počinjale kombinacijom slova AO ili KO. Iako se na prvi pogled može učiniti da te oznake nemaju nikakvo značenje, činjenično stanje i te kako demantuje tu tvrdnju. Pomenute slovne oznake ukazuju da je takvo vozilo registrovano u Zakarpatskoj oblasti, odnosno da vlasnik dolazi iz te oblasti. Reč je o najzapadnijem regionu Ukrajine, koji je od početka rata retko kada meta raketnih napada. Ljudi koji žive u tom regionu se najviše izjašnjavaju kao Ukrajinci, ali, između ostalih, ima i Mađara, Rumuna i Slovaka. U dnevnoj komunikaciji pretežno govore ruski jezik, pa ne čudi zašto ih je po dolasku u Beograd i druge veće gradove bilo teško razlikovati u odnosu na etničke Ruse.

Foto: Miodrag Stanković

Od početka rata su u našu zemlju došli i ljudi iz ostalih gradova i regiona zemalja Istočne Evrope, od kojih se primarno ističu gradovi kao što su Moskva, Minsk, Kijev i Odesa. Sa ekonomske tačke gledišta, odlazak iz jedne u drugu zemlju zarad boljeg životnog standarda i daleko veće šanse za napredak u karijernom smislu nije nikakva novost. Sa druge strane, veruje se da pojedinci strahuju da se ne bi snašli na teritoriji Evropske Unije ili jednostavno više ne mogu da uđu na teritoriju zemalja članica koristeći prednosti bezviznog režima (što je primarno slučaj sa državljanima Ruske Federacije) dok ima onih koji su Beograd prvenstveno izabrali kao privremeno utočište dok se ne završi rat.

Foto: Miodrag Stanković

U skladu sa činjeničnim stanjem koje, po svemu sudeći, nije zaobišlo ni našu zemlju, može se izvesti sledeći zaključak: Dolazak stranih državljana iz zemalja nekadašnjeg Sovjetskog Saveza na teritoriju Srbije nikako nije negativna pojava, već korak u dobrom smeru koji pokazuje poverenje koje su ti strani državljani ukazali tradicionalno prijateljskoj zemlji sa kojom dele sudbinu po pitanju prolaska kroz period tranzicije i opšte političke i ekonomske stabilizacije. Još jednom se pokazalo da su građani Srbije spremni da pruže ruku i pomognu svima, uprkos jasnim razlikama po pitanju pristupa mnogim temama koje su i dan danas prisutne u javnom prostoru.

Autorski tekst Miodraga Stankovića

BONUS VIDEO