Anemija, lekovi, stres ili geni? Evo zašto pojedinim ženama preterano opada kosa

Foto: pixabay.com

Foto: Ilustracija

Zašto i kada dolazi do preteranog opadanja kose, a šta se smatra normalnim gubitkom vlasi, objašnjava dermatolog docent dr Tatjana Radević, iz Klinike za kožne i polne bolesti Vojnomedicinske akademije:

- Pod normalnim opadanjem se smatra gubitak od 60 do 100 dlaka dnevno. Ispadanje većeg broja od navedenog predstavlja pojačano opadanje, i kreće se između 150 do čak 700 vlasi dnevno. Da nešto sa kosom nije u redu obično se primeti prilikom njenog češljanja ili pranja. Kod petine populacije pojačano opadanje prisutno je u jesenjem periodu. Ova pojava nije zabrinjavajuća jer je privremena. Posle toga dolazi do ponovnog rasta vlasi.

Kada i zašto dolazi do patološkog opadanja kose?

- Za proređivanje kose mogu da budu odgovorna brojna zdravstvena stanja. Među najčešćim uzrocima se navode operacije, bolesti praćene visokom temperaturom, oboljenje štitne žlezde sa smanjenom funkcijom. Tu su i autoimune bolesti, anemija sa deficitom gvožđa, nedostatak vitamina, minerala i proteina, teži psihički stresovi, upotreba određenih lekova za lečenje epilepsije, kao i lekovi u terapiji i prevenciji tromboze. Kao što je poznato, za opadanje i gubitak kose odgovorni su citostatici, inovativni lekovi za lečenje malignih bolesti, ali i kontraceptivne pilule.

Posle koliko vremena počinje da se ispoljava pojačano opadanje?

- Stepen gubitka kose zavisi od dužine i jačine delovanja konkretnog štetnog faktora. Najčešće se javlja u periodu od dva do četiri meseca nakon dejstva uzročnika. Početak opadanja može biti postepen, ali i naglašen kada kosa pojačano ispada zahvatajući ravnomerno poglavinu na kojoj je dlaka proređena i istanjena, a koža glave se providi. Ukoliko se radi o areatnoj alopeciji, kosa može da opada i u pečatima. Zbog svega navedenog vrlo je važno da se pacijentkinje jave lekaru čim primete prve simptome intenzivnijeg opadanja kose, da bi na vreme započele terapiju i zaustavile dalji proces.

Foto: pixabay.com

Foto: Ilustracija

Koliko na pojačano opadanje kose utiču infektivne bolesti, i da li se na koži glave tada nešto specifično dešava?

- Razlog za opadanje kose sa poglavine mogu biti ne samo infektivne, već i bolesti vezivnog tkiva i druge autoimune i zapaljenske. Tada može da se javi polje bez dlake sa stvaranjem ožiljka, poznato kao ožiljna alopecija, odnosno polje bez kose. Alopecija može da bude i neožiljna na pojedinačnim mestima ili ravnomerno raspoređena po celoj poglavini.

Šta ih razlikuje?

- Ožiljne alopecije nastaju usled zapaljenskih procesa koji zahvataju dlačni folikul, dovodeći do njegovog trajnog oštećenja. U takvim okolnostima folikul trajno gubi sposobnost daljeg stvaranja dlake. Mesto gde se takav proces dešava prepoznaje se po znacima zapaljenja i istanjene kože sa stvaranjem ožiljka. Može da se pojavi i crvenilo sa perutanjem kože, gnojni čvorići, kao i crvene tačkice koje svrbe. Obolela dlaka se u stvari ne vidi, već je prisutna izmenjena površina kože uz mestimične ostatke pokidanih dlaka. S obzirom na to da ovakve promene mogu da ukazuju i na neke druge bolesti, obavezno treba uraditi laboratorijsku i mikrobiološku dijagnostiku, biopsiju kože i trihoskopiju, radi uspostavljanja precizne dijagnoze.

Trudnice štite hormoni Foto: pixabay.com Foto: Ilustracija Što se tiče rasta i kvaliteta kose, trudnice su zaštićene hormonima. Tokom devet meseci povišena količina hormona usporava ispadanje dlake. Međutim, tri meseca nakon porođaja, mnoge žene su doživele da im kosa pojačano opada, a da ne znaju pravi razlog. Do ovakvog poremećaja najčešće dolazi zbog naglog pada ženskih hormona, što dodatno izaziva stres za organizam u postporođajnom periodu. A stres generalno dovodi do privremenog gubitka dlake, tako da se posle šest meseci može očekivati ponovni porast kose - kaže dr Radević.

Da li nasleđe ima uticaja na preterano opadanje i kvalitet kose?

- Postoji genetski uzrokovana ćelavost koju nazivamo androgena alopecija. Žene, baš kao i muškarci, mogu da budu podložne genetski uzrokovanom gubitku kose. Da bi do toga došlo neophodno je zajedničko delovanje većeg broja gena, koje nasleđujemo od jednog ili oba roditelja. Kod žena ova pojava počinje da se uočava obično nakon menopauze, iako proces tanjenja dlake kreće oko 40. godine. Za razliku od muškaraca koji imaju tip ćelavosti sa proređenjem kose u središnjem delu glave i na potiljku, kod žena se najčešće zadržava prednja linija kose prema čelu, a centralni se proređuje do gotovo potpunog nedostatka kose.

Važnost feritina Na iskoristljivost gvožđa i sprečavanje anemije u velikoj meri utiče feritin. Feritin je, zapravo, protein koji vezuje gvožđe i skladišti ga u jetri, slezini, ćelijama koštane srži. Ako zatreba, može vrlo brzo da oslobodi gvožđe u krvotok, koje onda postaje dostupno drugim tkivima i organima. Sa gvožđem funkcioniše po principu pozitivne povratne sprege. Šta to znači? Ako su količine slobodnog gvožđa u krvi iz bilo kog razloga snižene, dolazi do njegovog oslobađanja iz feritina, da bi organizam obezbedio ovaj važan nedostajući mineral. Međutim, ako su ove aktivnosti učestale, dolazi do snižavanja zaliha gvožđa, kao i pada nivoa feritina. A nizak nivo feritina i gvožđa u krvi mogu dovesti do brojnih neprijatnih pojava u organizmu, kao što je pojačano opadanje kose, zamor čak i pri laganim fizičkim aktivnostima, hroničan umor, poremećaj u radu štitne žlezde.

Kako u ovakvim okolnostima vratiti kosu i njeno zdravlje?

- Ukoliko postoji problem proređivanja kose ili ćelavost, žena na vreme treba da se obrati dermatologu kome je ovo specijalnost. Pri pregledu neophodno je postaviti pravu dijagnozu i utvrditi koji je tip proređivanja dlake prisutan. U zavisnosti od dobijenog rezultata pribegava se stimulaciji rasta dlake, uz istovremeno lečenje uzroka koji su izazvali ovakvo stanje. Pacijentkinja mora da se naoruža strpljenjem, jer zbog cikličnog rasta dlake rezultati se uočavaju tek nakon više meseci. U terapiji se koriste specifični losioni, kortikosteroidi na različite načine, a ponekad je neminovno i hirurško lečenje koje podrazumeva presađivanje dlake sa očuvane potiljačne regije na proređeni predeo bez kose.